Jak wybrać deskorolkę?

Deskorolka to deska, wykonana najczęściej z 7-warstwowej sklejki, pokryta papierem ściernym (tzw. grip), najczęściej posiada 4 kółka oraz 8 łożysk. Za miejsce pochodzenia deskorolki uważa się Kalifornię, gdzie pojawiła się w latach 40. XX wieku. Można powiedzieć, że deskorolka powstała przez przypadek: jej pomysłodawcami byli surferzy, którzy chcieli trenować również na lądzie. Dlatego deskę surfingową połączyli z kółkami - i tak powstała pierwsza deskorolka.

Oczywiście na przestrzeni lat deskorolka ewoluowała: obecnie do jej produkcji używa się innych materiałów niż początkowo, również nastąpiły zmiany jeśli chodzi o sam kształt. W ciągu lat deskorolka stała się bardzo popularna i ma wielu fanów i użytkowników na całym świecie. 

Na skróty...

• Bezpieczeństwo i zasady jazdy na deskorolce
• Dla jakich grup dedykowane są deskorolki
• Budowa deskorolek
• Rodzaje deskorolek
• Rodzaje kółek w deskorolkach i ich wpływ na jazdę
• Rodzaje łożysk w deskorolkach i ich wpływa na jazdę
• Jak wybrać pierwszą deskorolkę
• Jak dbać o deskorolkę

Bezpieczeństwo i zasady jazdy na deskorolce

Jazda na deskorolce jest sportem dość kontrowersyjnym. Oczywiście, jest to sport dość niebezpieczny, jeśli jednak będą przestrzegane poniższe zasady, niebezpieczeństwo będzie zdegradowane do minimum.

1. Zawsze, ale to zawsze należy wkładać sprzęt ochronny. Nawet najbardziej doświadczeni użytkownicy deskorolek powinni zawsze pamiętać o takich akcesoriach jak kask oraz ochraniacze na łokcie i kolana. Bardzo ważne jest, aby przy zakupie sprawdzić, czy czujemy się w nich komfortowo oraz w żaden sposób nie ograniczają nas i naszych ruchów. Skater musi się czuć w sprzęcie ochronnym komfortowo i mieć poczucie bezpieczeństwa.
2. Przed każdą jazdą należy sprawdzić stan techniczny deskorolki. Trzeba sprawdzić, czy deskorolka nie jest uszkodzona, czy nic nie jest w niej poluzowane - uogólniając - czy jest sprawna technicznie i gotowa do bezpiecznej jazdy.
3. Nie wolno jeździć po nierównej nawierzchni. Najwięcej wypadków w skateboardingu ma miejsce właśnie przez jazdę po nieodpowiedniej powierzchni. Jeżdżąc po wyboistej drodze  użytkownik nie jest w stanie przewidzieć jak "zachowa się" deskorolka. W takiej sytuacji bardzo łatwo o wywrotkę i/lub kontuzję. Należy pamiętać, aby jeździć jedynie po gładkiej, niewyboistej drodze, która nie jest popękana ani dziurawa.
4. Należy nauczyć się upadać. Podobnie jak podczas jazdy na nartach, tak i w skateboardingu należy nabyć umiejętność upadania, co jest bardzo przydatne zwłaszcza podczas nauki jazdy na desce, ale nie tylko: nawet doświadczeni skaterzy upadają. Gdy skater czuje, że za chwilę może się wywrócić, powinien przykucnąć na desce. Wtedy jego odległość od ziemi się zmniejsza, przez co z mniejszą siłą uderzy o ziemię, a to z kolei wpływa na mniejsze ryzyko wystąpienie kontuzji oraz mniejszy ból będący wynikiem upadku.
5. Nigdy nie można jeździć ponad swoje umiejętności. Najlepsi deskorolkarze poświęcili wiele pracy i czasu na to, by jeździć w taki sposób jak teraz jeżdżą. Na pierwszy rzut oka można pomyśleć, że to co oni robią jest banalne, jednak to tylko złudzenie. Dobra jazda na deskorolce wymaga poświęcenia wielu godzin treningu, dlatego nie wolno przeceniać swoich umiejętności, gdyż jest to bardzo niebezpieczne. Może się skończyć dla skatera bardzo źle i boleśnie. Nie wolno szarżować, tylko dostosować technikę i prędkość jazdy do własnego poziomu zaawansowania.

Dla jakich grup dedykowane są deskorolki?

Deskorolki są dedykowane głownie dla dzieci i młodzieży. Oczywiście osoby starsze również mogą jeździć na deskorolkach, jednak należy pamiętać, że deskorolka jest dość wymagająca i skaterzy muszą cieszyć się znakomitą koordynacją ruchową oraz dużym refleksem. Aby sprostać wymaganiom rynku, producenci produkują deskorolki dedykowane specjalnie dla dzieci, gdzie wielkość jest dostosowana do wysokości dzieci oraz ich wieku, oraz dla osób dorosłych.

Budowa deskorolek

Deskorolki są zbudowane z takich elementów jak: deck, truck, kółka, łożyska, podkładki pod trucki i grip.

• Deck - to główny element deskorolki, który zapewnia miejsce na nogi. Zazwyczaj pokryty jest papierem ściernym - grip, który ma za zadanie zwiększyć przyczepność nóg do deski. Niekiedy deck zawiera także inne materiały np. włókno węglowe, włókno szklane czy kevlar, po to, by obniżyć wagę decku oraz zwiększyć jego wytrzymałość. Standardowa szerokość decku to 19-23 cm. Szersze decki cieszą się popularnością wśród skaterów jeżdżących na vercie. Decki takie charakteryzują się wyższą stabilnością oraz sterownością podczas zjazdu ze zboczy. Z kolei węższe decki przeznaczone są dla skaterów ulicznych, którzy preferują triki techniczne. Szeroka deska utrudnia wykonywanie trików technicznych.
• Truck - jest to element deskorolki, który umożliwia montaż kółek do deski o kierowanie deską poprzez przechylenie ciała w tę stronę, w którą chce się skręcić. Do decka dołącza się dwa metalowe trucki, które łączone są z kółkami. Truck złożony jest z dwóch części: górnej (baseplate) i dolnej (hanger). Górna część jest przytwierdzona do decka. Pomiędzy baseplate a hanger znajdują się gumowe elementy, tzw. bushingi, które wpływają na elastyczność przy skręcaniu deskorolką. wszystkie wymienione elementy przytrzymuje śruba - king pin. Śrubą tą reguluje się sztywność deski. 
• Kółka - zakładane są na traki za pomocą łożysk i tulejek dystansowych. Zazwyczaj kółka wykonane są z poliuretanu bądź innego tworzywa sztucznego. Większe kółka ułatwiają jazdę na rampie i są mało wrażliwe na nierówności powierzchni. Z kolei kółka o mniejszej średnicy dają możliwość wykonywania większej ilości różnorodnych trików oraz zmniejszają wagę deskorolki, a to z kolei wpływa na zmniejszenie prędkości deskorolki Jeśli chodzi o twardość kółek, zdecydowana większość deskorolek ma koła o twardości ok. 100A.
• Łożyska - każde kółko ma dwa łożyska toczne, rozłączone tulejką dystansową. Łożyska produkowane do rolek i deskorolek są klasyfikowane w skali ABEC, gdzie wartościami są liczby od 1 do 9 (liczby tylko nieparzyste). Im wyższa klasyfikacja w skali ABEC, tym wyższy stopień precyzji. Tym samym określa się również stopień ślizgu łożyska, mianowicie im wyższa liczba ABEC tym mniejszy opór wewnętrzny spowodowany mniejszą ilością kulek i wypełniającym je smarem. Najbardziej popularne są łożyska ABEC5 i ABEC7. Coraz częściej stosuje się również łożyska maszynowe o oznaczeniu 608Z, które są znacznie trwalsze oraz dokładniejsze.
• Podkładki pod trucki - umieszczane są między truckiem i deckiem, w celu zwiększenia amortyzacji. Oprócz zwiększenia komfortu jazdy, podkładki pod trucki montuje się również po to, by zapobiec zniszczeniu decku podczas uderzeń o podłoże. Ich zaletą jest również zmniejszenie głośności lądowania deskorolki. Pomimo wielu zalet, w odróżnieniu od wymienionych powyżej części składowych deskorolki, podkładki nie są jej niezbędnym elementem.
• Grip - papier ścierny przyklejony do górnej części decku. Ma za zadanie zwiększyć przyczepność stóp do decku podczas jazdy oraz wykonywania trików. Grip można spotkać w wielu kolorach i wzorach.

Rodzaje deskorolek

Deskorolki różnią się od siebie ze względu na kształt, sposób napędu oraz przeznaczenie. Ogólnie deskorolki dzielimy na:

• deskorolki klasyczne
• cruisery
• longboardy
• deskorolki terenowe
• waveboardy
• deskorolki elektryczne
• deskorolki spalinowe

Klasyczna deskorolka

Ten rodzaj deskorolek najczęściej można spotkać na ulicy, ponieważ jest bardzo uniwersalna i wiele osób wykorzystuje ją jako środek transportu. Wyposażona jest w trucki z metalu, które umożliwiają skręcanie. W sklepach można znaleźć zarówno deskorolki klasyczne z miękkimi jak i twardymi kółkami. Jaka jest różnica? Otóż kółka miękkie nadają się do jazdy miejskiej gdyż charakteryzują się wysoką amortyzacją. Natomiast twarde kółka lepiej sprawdzają się w skateparkach, gdyż mają dużą przyczepność oraz umożliwiają ślizganie się po murkach. Jeśli chodzi o wymiary deskorolek, najczęściej podaje się je w calach. Deskorolka klasyczna ma wymiary ok. 31 cali długości oraz 7-9 cali szerokości. Deska pokryta jest najczęściej papierem ściernym, który ma za zadanie zwiększyć przyczepność butów do deski.

Deskorolka cruiser

Tego typu deskorolka jest przeznaczona głównie do jazdy po mieście a wielkością jest zbliżona do deskorolki klasycznej. W odróżnieniu od klasycznej, cruiser jest deskorolką bardzo zwrotną oraz w truckach ma miękkie gumki, przez co skater ma możliwość szybkiej reakcji. W tym typie deskorolek, kółka są dość duże, co wpływa na większy komfort jazdy po brukowych chodnikach czy ulicach. Cruiser to deskorolka idealnie nadająca się dla osób, które rozpoczynają swoją przygodę ze skatem. Wśród cruiserów wyróżnia się również fishboardy, czyli tzw. fiszki. Fiszka cechuje się mniejszymi wymiarami w porównaniu z typowym cruiserem oraz przeznaczona jest wyłącznie do jazdy po twardej i równej nawierzchni. Charakterystyczną cechą fiszek jest ich mała waga i wymiary, dzięki czemu bez problemu mieszczą się w plecaku oraz szeroka gama kolorów (deski te wykonane są z plastiku). Powyższe cechy sprawiają, że fiszki są bardzo popularne wśród dzieci i młodzieży.

 Deskorolka longboard

Ten typ deski jest dość duży - ok. 1 m długości, jednak zdarzają się egzemplarze nawet dwukrotnie dłuższe. Longboardy charakteryzują duże i miękkie koła, które gwarantują przyczepność i pozawalają na jazdę w różnorodnych warunkach. Longboard przeznaczony jest do zjazdów, dlatego wizualnie jest podobny do snowboardu.

Deskorolka elektryczna

Jest to bardzo innowacyjny środek transportu. Deskorolka napędzana jest przez silnik elektryczny, którego moc steruje się za pomocą pilota. Maksymalna prędkość jaką można osiągnąć na deskorolce elektrycznej to 10 km/h, oraz można przejechać nią około 25 km. Akumulatory ładuje się poprzez ładowarkę podłączaną do standardowego gniazdka elektrycznego. Jest to fajny środek transportu np. do szkoły czy pracy, jeśli mieści się ona ok. 20 km od miejsca zamieszkania (i istnieje możliwość naładowania akumulatora).

 Mountainboard

 To typ deskorolki terenowej. Mountainboard jest dłuższy od tradycyjnej deskorolki . Cechami charakterystycznymi tego typu deskorolki są 8 calowe, pompowane koła, z felgami wykonanymi z lekkich stopów oraz duży bieżnik na oponach, który wpływa na wysoką przyczepność oraz bezpieczeństwo. Mountainboard jest odpowiedni do jazdy po trudnych terenach, np. nadmorskimi plażami czy zjazdów po stokach górskich. 

Waveboard

Jest to deskorolka na dwóch kółkach, które obracają się o 360 stopni. Umożliwia to jazdę bez odpychania się od podłoża zarówno pod górkę jak i z górki. Ten typ deskorolki ma nieco inny kształt niż pozostałe deskorolki: zbudowany jest z dwóch płaszczyzn w kształcie łzy, które są połączone ruchomym drążkiem osadzonym na sprężynie. Jazda na waveboardzie została nazwana streetsurfingiem, czyli serfowaniem po ulicy. Surfer jest zmuszony do wykonywania różnych ruchów mięśnie bioder i nóg, dzięki czemu jazda na waveboardzie wpływa na koordynację ruchów, zręczność oraz refleks. 

Rodzaje kółek w deskorolkach i ich wpływ na jazdę

Kółka w deskorolkach zazwyczaj wykonane są z poliuretanu (plastik o delikatnych właściwościach elastycznych, co zapewnia kółkom sprężystość). Główne parametry kółek to średnica oraz twardość. Wielkość kółek ma wpływ na szybkość jazdy. Zasada jest prosta:

• większe kółka - większa prędkość - mniejsza zwrotność (średnica kółek 50-53 mm)
• mniejsze kółka - mniejsza prędkość - większa zwrotność (54-60 mm)

Duże znaczenie ma także twardość kółek. Oznacza się ją z literą A. Im większa liczba przy literce "A" tym twardość kółek jest większa. 

• kółka twarde - powyżej 97 A - są odpowiednie do jazdy po równych powierzchniach, a deskorolka osiąga na nich szybkie prędkości
• kółka średnie - 90-70 A - odpowiednie do mniej równych powierzchni, np. płyt chodnikowych, chropowatych nawierzchniach, kostki brukowej; są wolniejsze, ale bardziej amortyzują wstrząsy redukują nierówności
• kółka miękkie - 77-89 A - najwolniejsze, najbezpieczniejsze, najlepiej wyrównujące nierówności

Rodzaje łożysk w deskorolkach i ich wpływ na jazdę

Łożyska w deskorolkach to bardzo ważna sprawa. Są one oznaczone literami ABEC oraz określone cyframi od 1 do 9 (tylko cyfry nieparzyste). Wyższa klasyfikacja w skali ABEC odpowiada wyższemu stopniu precyzji oraz ślizgu łożyska. Im wyższą cyfrą oznaczone są koła, tym mniejszy stanowią opór, czego konsekwencją jest ich szybsze obracanie. Poniżej w największym skrócie opisano właściwości poszczególnych rodzajów łożysk:

• bardzo wytrzymałe i średnio szybkie: ABEC 3, ABEC 5
• wytrzymałe i szybkie: ABEC 7
• super szybkie - ABEC 9

Jak wybrać pierwszą deskorolkę

Przy zakupie pierwszej deskorolki należy zwrócić uwagę na podstawowe jej parametry. Jeśli kupujemy deskorolkę dla początkujących najprawdopodobniej jej parametry sa odpowiednie, jednak nie zaszkodzi zwrócić uwagi na:

• twardość kółek - jeśli dopiero uczymy się jeździć  to najodpowiedniejsze będą kółka o twardości 99A
• wymiary kółek - powinny mieścić się w zakresie 53-55 mm
• łożyska - najodpowiedniejsze do nauki są łożyska oznaczone jako ABEC3 lub ABEC7
• długość i szerokość deski - wymiary powinny być zbliżone do 78 x 20 cm

Nauka na takiej deskorolce będzie przyjemnością oraz na pewno nie pójdzie w las. Dzięki odpowiedniej deskorolce w szybkim czasie można zobaczyć efekty ćwiczeń oraz wskoczyć na wyższy "level".

Jak dbać o deskorolkę

Dbanie o deskorolkę nie jest bardzo skomplikowane, jednak należy o nią dbać, aby posłużyła nam przez dłuższy czas. Co więc należy robić?

• przechowywać deskorolkę w suchym miejscu
• gdy poszczególne warstwy deskorolki zaczną się rozdwajać, należy podkleić je wysokiej jakości klejem 
• dbać o śruby którymi są przykręcone kółka, nie mogą być one dokręcone ani za mocno ani za lekko
• jeździć na desce w suchych, czystych butach - ma to znaczenie dla gripu, który może ulec zniszczeniu i przestanie spełniać swoją rolę
• przynajmniej raz w roku wyczyścić łożyska - umyć pod bieżącą wodą, osuszyć i zabezpieczyć środkiem antykorozyjnym
• można stosować specjalistyczne środki do pielęgnacji deskorolek dostępne w sklepach

Jazda na deskorolce i wykonywanie trików jest bardzo przyjemną formą spędzania czasu. Ważne jest jednak aby wybrać odpowiednią dla siebie deskorolkę oraz przestrzegać zasad bezpieczeństwa opisanych w poradniku. Powodzenia!